درمان اختلالات آگنی (آتش گوارشی)
در طب آیورودا، آگنی یا آتش گوارشی، یکی از مهمترین اصول برای حفظ سلامتی و جلوگیری از بیماریها است. اختلالات در آگنی میتواند به مشکلات گوارشی و تجمع آما (سموم بدن) منجر شود. درمان این اختلالات بسته به نوع عدم تعادل در آگنی شامل سه دسته اصلی زیر است:
درمان ویشاماگنی (Vishamagni) – متعادلسازی واتا
برای متعادل کردن آگنی در حالت ویشاماگنی، که ناشی از عدم تعادل در دوشای واتا است، استفاده از غذاها و داروهای روغنی، کمی تند، ترش و شور همراه با یک رژیم غذایی سبک توصیه میشود. برخی از فرمولهای آیورودایی مفید شامل:
- هینگواشتاکا چورنا (Hingwashtaka Churna)
- لاوانبهاسکار چورنا (Lavanbhaskar Churna) (1/8 تا 1/4 قاشق چایخوری با کره گی گرم قبل از وعدههای غذایی)
- لاشونادی واتی (Lashunadi Vati)
آنوپانا (وسیله انتقال گیاهان دارویی به بافتها): آب گرم یا کره گی.
درمان تیکشناگنی (Tikshnagni) – متعادلسازی پیتا
برای کاهش تیکشناگنی، که ناشی از عدم تعادل در دوشای پیتا است، باید از ادویههای تند اجتناب کرده و از گیاهان خنککننده مانند بابونه، گودوچی، ریشه قاصدک، رزماری و آمالکی استفاده کرد. همچنین، مصرف غذاهای سنگین، سرد، روغنی و شیرین مفید است.
- گشنیز (Coriander)
- آمالکی (Amalaki)
- شاتاواری (Shatavari)
ماهاسودارشانا چورنا (Mahasudarshan Churna) به کاهش آتش گوارشی بدون افزایش سموم کمک میکند.
آنوپانا: آب خنک یا کره گی.
درمان ماندآگنی (Mandagni) – متعادلسازی کافا
برای ماندآگنی، که ناشی از ضعف در آگنی و عدم تعادل کافا است، مصرف غذاهای سبک و داروهای محرک هضم توصیه میشود. بهتر است از غذاهای زیر اجتناب شود:
- گوشت قرمز
- پنیر
- غذاهای خام
- محصولات لبنی و غذاهای حاوی شکر
غذاهای گرم مانند سوپها و خورشها نسبت به غذاهای سرد و خام آسانتر هضم میشوند.
ادویههای پیشنهادی:
- تریکاتو (Trikatu)
- فلفل کاین
- زنجبیل
- پیپالی
- چیترک
- موستا
- گودوچی
- میوه بیلوا
- آسافوتیدا
ادویهها علاوه بر کمک به هضم آما، مایعات یا مخاط اضافی را که ممکن است آتش گوارشی را تضعیف کند، خشک میکنند. فرمولهای هینگواشتاکا چورنا، تریکاتو و زنجبیل در کاهش آما بسیار مؤثر هستند.